Lachy z Góralami Łąckimi się pobratały. Taki oto był początek II Kongresu Kultury Regionów WSPÓŁŚNIĆ DZIEDZICTWO, który rozpoczął się w Nowym Sączu. W obradach uczestniczy ok. trzystu gości z całej Polski. Do Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ przybyli m.in. regionaliści, naukowcy, miłośnicy i znawcy folkloru, historycy, dziennikarze, zajmujący się na co dzień problemami związanymi z dziedzictwem kulturowym.

A wszystko zaczęło się od… uroczystości zaślubin w kościele z Łososiny Dolnej w Sądeckim Parku Etnograficznym. To wydarzenie było nawiązaniem do historii sprzed 83 lat. 27 kwietnia 1933 r. młodzież z Nowego Sącza i okolicznych wsi zorganizowała widowisko sceniczne, w którym zaprezentowała wesele góralsko-lachowskie. Panem młodym był Góral z Łącka, a panną młodą - dziewczyna reprezentująca Lachów Podegrodzkich. To widowisko, wystawione na scenie sądeckiego Sokoła, opisane zostało w Głosie Podhala, gazecie wydawanej przed II wojną światową w Nowym Sączu. Autorem tekstu był sądeczanin, prof. Eugeniusz Pawłowski, znany dialektolog. Zainspirowani tym opisem, postanowiliśmy powtórzyć wesele góralsko-lachowskie, z tą różnicą, że panną młodą była Góralka z Łącka, a panem młodym - Lach z Podegrodzia.
I było jako się patrzy! Orszak ślubny w urokliwych zakątkach skansenu powędrował w kierunku kościoła. Ze śpiewem drużby Rafała Kasieczki, przy dźwiękach kapeli… Przemarsz przerwała na chwilę tradycyjna „brama”, przy której trzeba się było wykupić odpowiednim „załącznikiem”. Mszę odprawili czterej kapłani: ks. Stanisław Kowalik ks. Ryszard Kudroń, ks. Jacek Pietruszka i ks. Jacek Siepsiak. Ślubu wprawdzie wybranej parze nie udzielili, ale reszta nabożeństwa przebiegała po Bożemu, tak jak nakazuje tradycja. A po wyjściu z świątyni na młodych posypał się garściami… owies.

Oficjalnego otwarcia konferencji dokonali: gospodarz MCK SOKÓŁ Antoni Malczak i marszałek województwa Jacek Krupa, który – zgodnie z obyczajem – został udekorowany podegrodzkim cioskiem. Obu panom asystował członek Zarządu Województwa Małopolskiego Leszek Zegzda. Uroczystość prowadziła Małgorzata Broda.

Jacek Krupa, nim wypowiedział formułkę: - II Kongres Kultury Regionów ogłaszam za otwarty, potwierdził ten fakt, że ośrodek powstanie.
Później w sali im. Lucjana Lipińskiego wykład inauguracyjny pt. „Neurobiologia regionalizmu - wyśnienie i tworzenie małych ojczyzn” wygłosił prof. dr hab. Jerzy Vetulani. Znany neurobiolog mówił o rozmaitych uwarunkowaniach związanych z funkcjonowaniem ludzkiego mózgu, tłumaczył, które jego części odpowiadają za różne postawy człowieka, jego poglądy. Szczególne ciekawe było rozróżnienie między patriotyzmem a nacjonalizmem. Patriota i nacjonalista tak samo kochają swoją ojczyznę, ten pierwszy jednakże z szacunkiem odnosi się do innych narodów, ten drugi – nimi gardzi.
Następnie „Pieśń tożsamości” wyśpiewali, wygrali i wytańczyli dr Stanisława Trebunia-Staszel i Krzysztof Trebunia-Tutka i jego młoda kapela. A wsparli się w tym na autorytecie ks. prof. Józefa Tischnera, szczególnie jego „Filozofii po góralsku”, jego wspaniałych rozważaniach o „ślebodzie”, czyli wolności.

Dziedzictwo - Siewcy, Orędownicy, Kreatorzy – taki tytuł nosiła miła uroczystość uhonorowania ludzi, dla których praca na rzecz zachowania i rozwoju kultury w Małopolsce stanowi ważną część ich życia. Wśród odznaczonych byli przedstawiciele różnych regionów etnograficznych Polski południowej, w tym także pracownicy MCK SOKÓŁ. Minister kultury i dziedzictwa narodowego uhonorował Małgorzatę Kalarus, zastępcę dyrektora MCK SOKÓŁ, Medalem Zasłużony Kulturze GLORIA ARTIS. Zarząd Województwa Małopolskiego wyróżnił kilkanaście osób Odznaką Honorową KRZYŻ MAŁOPOLSKI oraz Medalem POLONIA MINOR.
Dwa wydawnictwa zostały przygotowane przez MCK SOKÓŁ specjalnie z myślą o II Kongresie: miniaturowe wznowienie „Wskazań dla synów Podhala” Władysława Orkana (ze wstępem i omówieniem prof. dr hab. Bolesława Farona) i „NaStroje Małopolskie” (album ze zdjęciami Piotra Droździka i tekstem Marii Brylak-Załuskiej prezentuje stroje regionalne poszczególnych grup etnograficznych naszego województwa). Sporym zainteresowaniem cieszy się wystawa fotograficzna pt. "Czerpiąc u źródła", której kuratorem jest Marek Harbaczewski. Zdjęcia pochodzą ze zbiorów: Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu, Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, Gminnego Ośrodka Kultury w Mogilanach i Bukowiańskiego Centrum Kultury DOM LUDOWY.

Finał pierwszego dnia – w Karczmie nad Potokiem przy hotelu Perła Południa w Rytrze – to, oczywiście, wesele zatytułowane „Lachy i Górale”, ze śpiewem, muzyką na „naską” nutę, potańcówką, z krakowiakami, sztajerkami, ocepinami i innymi nie tylko artystycznymi zdarzeniami.
W środę – drugi dzień obrad. Przed południem – panele tematyczne, po południu – warsztaty, a wieczorem – widowisko pt. „PODAREK - żywobycie Marii i Jana”.
PG